Punih 15 mjeseci od početka rata u Pojasu Gaze, Hamas je, kako se čini, dobio novog lidera – Muhameda Sinvara, mlađeg brata Jahje Sinvara, koga su u oktobru u Kah Junisu ubili izraelski vojnici.
Od sredine devedesetih godina, ubijeno je ukupno 16 lidera Hamasa. Smatra se radikalnijim od starijeg brata, prije svega jer se tokom karijere u Hamasu isključivo bavio vojnim pitanjima.
Sudbina preostalih 100 izraelskih talaca, koje je Hamas oteo prilikom upada u Izrael prije 15 mjeseci u rukama je Muhameda Sinvara, mlađeg brata komandanta vojnog krila Hamasa, Jahje Sinvara, koji je sredinom oktobra ubijen u obračunu u Kan Junisu.
Izraelski obavještajci mlađeg Sinvara nazivaju de fakto liderom Hamasa, prije svega jer ta organizacija još uvijek nije potvrdila smrt Muhameda Deifa, za kojeg vlasti u Jerusalimu tvrde da je stradao u vazdušnom napadu prošlog jula.
“Sjenka” nad Pojasom Gaze
“Sjenka” kako mu glasi ratni nadimak, preživio je najmanje šest izraelskih pokušaja likvidacije, prije nego što je sa mjesta komandanta Hamasovih raketaša i povremenog pregovarača postao jedini kandidat za šefa ove organizacije.
Poslednji put viđen je u oktobru 2023. godine. Na snimku kojeg su se dokopale izraelske obavještajne službe vidi se kako Muhamed Sinvar u automobilu provjerava jedan od tunela iskopanih ispod Kan Junisa.
Vijest o Sinvarovom imenovanju podudarila se sa objavljivanjem “konačnog” sporazuma o primirju u Pojasu Gaze, koji su isposlovale diplomate iz Katara, šef Mosada David Barnea i američki izaslanici.
Dokument je, zatim, upućen Hamasu i vladi u Jerusalimu, ali su izraelski obavještajci prilično skeptični oko stava Muhameda Sinvara o mogućem primirju, pošto se smatra da je novi lider palestinskih boraca bio glavna prepreka svim poikušajima da se zaustavi rat, još od smrti njegovog brata u oktobru prošle godine.
Poslednje, sedam dana dugo primirje, isposlovale su američke i katarske diplomate još u novembru 2023. godine kada je Hamas oslobodio 100 talacaa u zamjenu za nekoliko stotina Palestinaca koji su, prethodno, ležali po izraelskim zatvorima.
Pokušaj da se isposluje novo primirje, poslednja je šansa prekid vatre prije nego što Donald Tramp, 20. januara, preuzme mjesto predsjednika SAD. Tramp je poslednjih dana upozorio Hamas da će se na Pojas Gaze “spustiti pakao” ukoliko svi taoci ne budu oslobođeni do njegovog ulaska u Bijelu kuću.
Ipak, nejasno je kakav je tačno stav Muhameda Sinvara o primirju, jer je, prije posrednika, poslednjih nedelja, slao poruke da će pristati jedino na rešenje koje “u potpunosti kompenzuje krv mučenika”.
Neodređeni stav mlađeg Sinvara o pregovorima rezultat je činjenice da je od početka sukoba u Pojasu Gaze stradalo oko 46.000 Palestinaca, dok su naselja u tom području velikom većinom pretvorena u gomile šuta.
Izraelci navode da je Muhamed Sinvar u nekoliko navrata bio zatvoren u Pojasu Gaze i Izraelu, te da je bio arhitekta akcije Hamasa u kojoj je 2006. godine zarobljen izraelski vojnik Gilad Šalit.
U složenim pregovorima koji su trajali punih pet godina, Šalit je oslobođen u zamjenu za 1.000 Palestinaca zatočenih u izraelskim zatvorima, uključujući i Jahju Sinvara. Muhamed Sinvar se smatra glavnim pregovaračem u dogovoru kojem je, tada, posredovao Egipat.
Takođe, mlađi Sinvar se znatno ozbiljnije brinuo za sopstvenu bezbjednost od starijeg brata, pa se nije pojavio na očevoj sahrani 2022. godine. U poslednjih nekoliko godina, ni jednom nije viđen u javnosti.
Izrael je 2014. godine objavio da je Muhamed Sinvar ubijen u jednom od vazdušnih udara, ali se ispostavilo da ta informacija nije tačna. Od tada, poznat je pod nadimku El Tel, ili Senka.
Nejasno je i koliki uticaj ima na ostatke Hamasa, koji su raštrkani po Pojasu Gaze.
Ubijeni lideri Hamasa, 16 sahrana za heroje Palestine
Prvi značajan atentat na neke od lidera Hamasa dogodio se još 1996. godine, kada su Izraelci minirali telefon Jahje Ajaša, koji je, zbog vještine izrade bombi bio poznat i pod nadimkom “inženjer”.
Pet godina kasnije, izraelski “apači” raketirali su Džamal Salim i Džamal Mansur, tadašnji lider Hamasa i drugi čovek udruženja palestinskih naučnika. Ubijeni su dok su sedeli u kancelariji za medije tokom razgovora predstavnika Fataha i Hamasa.
U izraelskom vazdušnom napadu 2002. godine ubijen je Salah Šehade, osnivač vojnog krila Hamasa. U eksploziji je stradalo još 15 Palestinaca, uključujući njegovu suprugu i kćerku.
Svega 12 mjeseci kasnije, izraelski avion je projektilom pogodio automobil u kojem se nalazio Ismail abu Šanab, jedan od osnivača i najuticajnijih vođa Hamasa.
Izraelski helikopteri su, ispred džamije u Gazi, ubili i Ahmeda Jasina, takođe važnog lidera Hamasa, a kasnije te 2004. godine i Abdela Aziza el Rantisija, Jasinovog naslednika na čelu pokreta.
Te godine, u eksploziji bombe podmetnute u automobil poginuo je još jedan zvaničnik Hamasa – Iz el Din el Šeik Halil.
Jedan od najuticajnijih lidera Hamasa, Nizar Rajan njegove supruge i desetoro djece ubijeni su u vazdušnom napadu 2009. godine, a svega dvije sedmice kasnije i ministar unutrašnjih poslova u Pojasu Gaze, Said Sejam.
U Dubaiju je 2010. godine pronađeno telo Mahmuda el Mahuha, a za ubistvo su osumnjičeni izraelski agenti koji su u Ujedinjene Arapske Emirate doputovali koristeći krivotvorene pasoše.
Zamenik komandanta Hamasovih “El aksa” brigada, Ahmed el Džabari ubijen je 2012. godine u eksploziji projektila ispaljenog iz izraelske letjelice.
Dvije godine kasnije, u vazdušnom napadu u Rafi ubijena su trojica komandanata tih brigada – Muhamad Ebu Šemala, Raed el Atar i Muhamad Barhum.
Od početka rata u Pojasu Gaze, ubijena su trojica visokih zvaničnika Hamasa – zamjenik šefa politbiroa Saleh el Aruri, lider Hamasa Ismail Hanije i šef oba krila ove organizacije, Jahja Sinvar.
