Tragedija koja je od 1918. godine zadesila crnogorski narod nije mimoisla ni njegovo kulturno-istorijsko nasljedje. Divljacki su se rusili crnogorski spomenici, skrnavili i ponizavali nacionalni i drzavni simboli Crne Gore. Zabranjeno je nosenje crnogorske kape, crnogorska drzavna, vojnicka i narodna zastava bila je zgazena i uprljana, srusena je Njegoseva kapela na Lovcenu posvecena Svetom Petru Cetinjskom, ostecena u doba Austro-Ugarske okupacije, da bi Aleksandar Karadjordjevic podigao novu i drugaciju u slavu dinastrije Karadjordjevic i u cast rodjenja svojega sina Petra. Pristupilo se u vrijeme srpske okupacije Crne Gore i njene nasilne aneksije brisanju crnogorske istorije, sprovodjenju politike asimilacije crnogorskog naroda, ruzenju i rusenju njegovih obicaja, tradicije, kulture i pamcenja.
Vlasti nijesu tada postedjele ni staro, istorijsko, proslavljeno zvono Ivana Crnojevica. I ono je bilo na udaru savremenih vandala. Zvono Ivana Crnojevica stradalo je 1934. godine. Tada je ono skinuto sa Cetinjskog manastira svetog Ivana Crnojevica, osnivaca Cetinja i grandioznog crnogorskog srednjevjekovnog drzavnika. Zvonilo je u trenucima posebno vaznim i svecanim u istoriji Crne Gore.
Ljubomir Nenadovic je pisao o zvonu Ivana Crnojevica i ovo:
»Ono je dvjesta godina sa usamljenih zidina Cetinjskog manastira, kao pustinjak, kao siroce bez igdje ikoga, kroz ove planine jecalo i pred Bogom plakalo«. »Njemu je dato prvenstvo, te i sada, izmedju svih zvona, svakom prilikom ono se prvo javi. Ono je docekalo da oglasi da se predao Niksic, Bar, Nis, Plevna, Jedrene. Ono je docekalo da oglasi: da je osvojeno ostrvo Vranjina, stolica stare Zetske Mitropolije, odakle se negda njegova jeka razlegala po talasima Skadarskog jezera… Sada glas njegov razleze se do reke Volge, do Temze i do obala Tihog okeana: svaku novost koju ono iz ovih krajeva oglasi, odmah raznese telegrafska munja na sve strane sveta«.
To, cuveno, Zvono Ivanovo zvonilo je kad se, recimo rodio prestolansljednik Danilo, najstariji sin knjaza Nikole I Petrovica Njegosa i kad je crnogorska vojska odnijela velicanstvenu pobjedu na Vucjem Dolu. Ali, sa stravom i uzasom koji su nastupili tragicnim krajem Crnogorskog Kraljevstva i Zvono Ivanovo biva osudjeno da nestane zajedno sa brojnim istorijskim spomenicima i eksponatima duhovne i materijalne kulture crnogorskog naroda. »To je staro zvono smetalo brisacima crnogorske istorije, pa su ga pod izgovorm da je napuklo, poslali u Vojvodinu da se pretopi, i od njega su mesingane kvake na kapijama vojvodjanske gospode«, pise dr Radoslav Rotkovic. Sve i da je bilo napuklo, niko nije imao pravo da ga otme Crnoj Gori, niti da ga odnese i da ga pretopi. Njemu je bilo mjesto u muzeju crnogorskih starina. Nije zasluzilo da nestane. A nestalo je na brutalan i primitivan nacin. Cak ni natpis koji je na njemu postojao nije prepisan. Sve se radilo da se ubije pamcenje, istorijska, nacionalna i drzavotvorna svijest i memorija crnogoraskog naroda. Zato je i nad Zvonom Ivanonovim i izvrsena smrtna kazna.
Savremeni crnogorski knjizevnik, akademik Jevrem Brkovic, u svom djelu »Komitske balade« objavio je i svoju cuvenu pjesmu »Zvono Ivanovo«, napisanu 1988. godine.
Tu pjesmu zavrsava ovim ubjedljivim stihovima, koje filigrantskom preciznoscu docaravaju zlu sudbinu Zvona Ivanova:
»Neka se zna:
Ivanovo Zvono s Cetinja Ivanova
(kad ono razur Crne Gore dodje)
ko staro gvozdje u Backu otpremise
i tamo pretopise u kvake za dvorac
gospodina Dundjerskog Gedeona!
Sveto nase Zvono Ivanovo«.
