Piše: Božidar PROROČIĆ
Azerbejdžan, zemlja bogate kulture, geopolitičkog značaja i ekonomske dinamike, igra ključnu ulogu na međunarodnoj sceni, što se odražava kroz njenu spoljnu politiku, ekonomski napredak, kao i aktivnosti i uspjehe njenje dijaspore. Azerbejdžan, država poznata po svojim bogatim naftnim i plinskim resursima, postigla je značajan ekonomski napredak u poslednjih nekoliko decenija, što je rezultiralo povećanjem životnog standarda i širenjem međunarodnih investicija. Njihov ekonomski uspeh može se sagledati kroz nekoliko ključnih aspekata, koji uključuju energetski sektor, diverzifikaciju ekonomije, infrastrukturne projekte i međunarodnu saradnju. Srce Azerbejdžanske ekonomije je energetski sektor, koji dominira ekonomskim dinamikom zemlje. Azerbejdžan raspolaže jednim od najvećih nalazišta nafte i prirodnog gasa u regiji Kaspijskog mora. Projekat naftovoda Baku-Tbilisi-Cejhan (BTC), koji transportuje naftu iz Kaspijskog mora do Mediterana, prelomna je tačka u ekonomskom razvoju zemlje, omogućavajući joj pristup globalnim tržištima i značajne prihode od izvoza. Iako je nafta i dalje glavni izvor prihoda, Azerbejdžan radi na diversifikaciji svoje ekonomije kako bi smanjio zavisnost od fosilnih goriva. Sektori poput poljoprivrede, turizma, i informacionih tehnologija postaju sve značajniji za ekonomski razvoj. Vlada podstiče razvoj malih i srednjih preduzeća (MSP) i investira u razvoj infrastrukture i obrazovanja kako bi podržala rast ovih sektora. Azerbejdžan ulaže velika sredstva u infrastrukturne projekte kako bi poboljšao svoju ekonomsku infrastrukturu i povećao kvalitet života svojih građana. Izgradnja modernih puteva, mostova, i železničkih linija, kao i razvoj transportnih koridora poput Južnog gasnog koridora, ključni su za unaprjeđenje regionalnih i međunarodnih trgovinskih veza. Azerbejdžan aktivno radi na jačanju međunarodnih ekonomskih veza, učestvujući u brojnim regionalnim i globalnim inicijativama. Zemlja je članica Svetske trgovinske organizacije (WTO) i Evroazijske ekonomske unije (EEU), što joj omogućava pristup širim tržištima i podstiče strane investicije. Pored toga, Azerbejdžan je domaćin brojnih međunarodnih ekonomskih foruma i konferencija, što dodatno potvrđuje njegovu posvećenost globalnoj ekonomskoj integraciji. Iako Azerbejdžan bilježi značajan ekonomski napredak, suočava se i sa brojnim izazovima, uključujući potrebu za daljom diversifikacijom ekonomije, upravljanje prirodnim resursima na održiv način i poboljšanje poslovnog okruženja. Međutim, sa stalnim naporima na unapređenju ekonomske politike i održivom razvoju, Azerbejdžan se postavlja kao jedna od ključnih država u regionu sa svijetlom budućnošću.
Azerbejdžan aktivno podržava svoju dijasporu kroz različite inicijative i programe, usmjerene na očuvanje i promociju azerbejdžanske kulture, jezika i identiteta među Azerbejdžancima koji žive u inostranstvu. Državni komitet za rad sa dijasporom Republike Azerbejdžan igra ključnu ulogu u ovom procesu, nudeći podršku i resurse brojnim organizacijama dijaspore širom svijeta. Jedna od važnih inicijativa je Fond za podršku dijaspori Azerbejdžana, osnovan dekretom predsjednika Ilhama Alijeva 2018. godine, čime se omogućava organizovaniji i održiviji rad na politikama dijaspore. Fond pomaže u rješavanju ključnih problema u organizaciji Azerbejdžanaca u inostranstvu, omogućavajući dijaspori i organizacijama da se ujedine pod jednim sloganom. Azerbejdžanski ministar zadužen za dijasporu, Faud Muradov, istakao je da su više od 500 organizacija Azerbejdžanaca u dijaspori podvrgnute reviziji, sa ciljem boljeg upoznavanja i procjene njihove aktivnosti. Komitet pruža finansijsku podršku organizacijama na osnovu njihove aktivnosti i strateških programa koje vodi. Među ključnim programima su “Jedinstvo”, koji promoviše veze između dijaspora organizacija u svakoj zemlji, azerbejdžanske nedeljne škole đe se uči azerbejdžanski jezik i kultura, kao i “Azerbejdžanska kuća” inicijativa koja ima 18 ogranaka širom svijeta, uključujući tri u Gruziji. Cilj ovih programa je ne samo učenje azerbejdžanskog jezika, već i integracija mladih Azerbejdžanaca u društva u kojima žive, održavajući pri tom čvrstu vezu sa svojom domovinom.
Muradov je takođe razvio inovativne inicijative kao što su program “One Plus One”, koji podstiče Azerbejdžance da pozovu prijatelja ili člana porodice iz dijaspore na trodnevnu posjetu Azerbejdžanu, i “Diaspora Map”, web sajt koji navodi lokacije azerbejdžanskih organizacija širom svijeta. Ovi programi omogućavaju Azerbejdžancima u inostranstvu da ostanu u kontaktu i razviju snažniji osećaj zajedništva i pripadnosti svojoj zemlji porijekla. Kroz ove i druge slične napore, Azerbejdžan demonstrira svoju posvećenost jačanju odnosa sa svojom dijasporom, promovišući nacionalni identitet i solidarnost među Azerbejdžancima širom svijeta.
EKONOMSKI NAPREDAK I DOPRINOS DIJASPORE
Ekonomska priča Azerbejdžana je priča o transformaciji i napretku, đe je zemlja uspjela da iskoristi svoje bogate prirodne resurse, posebno naftu i gas, kao temelj za izgradnju stabilne i rastuće ekonomije. Ovo bogatstvo je omogućilo Azerbejdžanu da uloži u razne sektore ekonomije, od infrastrukture do tehnologije i da istovremeno jača svoje međunarodne veze. Ali ključni dio ove priče je doprinos azerbejdžanske dijaspore, koja je kroz svoje aktivnosti u inostranstvu postala značajan faktor ekonomskog razvoja zemlje. Dijaspora Azerbejdžana, koja obuhvata više od 10 miliona ljudi širom svijeta, igra vitalnu ulogu u promociji zemlje na međunarodnoj sceni, privlačeći strane investicije, promovišući kulturu i tradiciju i na taj način otvarajući vrata za nove ekonomske prilike. Kroz umrežavanje i izgradnju mostova između Azerbejdžana i zemalja u kojima žive, članovi dijaspore su postali ne samo ambasadori svoje zemlje, već i ključni učesnici u njenom ekonomskom razvoju. Jedan od načina na koji dijaspora doprinosi ekonomiji Azerbejdžana je kroz direktne investicije. Mnogi članovi dijaspore su uspješni poslovni ljudi koji ulažu u domaću ekonomiju, otvarajući nove firme ili investirajući u već postojeće industrije. Ove investicije ne samo da stvaraju nova radna mjesta i podstiču ekonomski rast, već takođe omogućavaju razvoj znanja i tehnologija, što je ključno za modernizaciju ekonomije Azerbejdžana.
Osim direktnih ekonomskih doprinosa, dijaspora takođe igra ključnu ulogu u promociji Azerbejdžana kao destinacije za turizam i investicije. Kroz organizovanje kulturnih događaja, poslovnih foruma i konferencija, članovi dijaspore pomažu u širenju pozitivne slike o Azerbejdžanu, privlačeći pažnju stranih investitora i turista. Ovo na kraju doprinosi diversifikaciji ekonomije, smanjujući zavisnost od naftnog sektora. Dalje, dijaspora ima ključnu ulogu u razvoju međunarodne trgovine, služeći kao most između azerbejdžanskih preduzeća i globalnih tržišta. Kroz izvoz proizvoda i usluga iz Azerbejdžana, dijaspora pomaže u promociji domaćih brendova i otvaranju novih tržišnih niša. Ovo ne samo da povećava prihode od izvoza, već takođe podstiče domaću proizvodnju i podiže standarde kvaliteta. U kontekstu globalizacije, doprinos dijaspore ekonomskom napretku Azerbejdžana ne može se precijeniti. Kroz svoje aktivnosti i angažman, dijaspora ne samo da doprinosi ekonomskom razvoju, već takođe pomaže u promociji pozitivnog imidža zemlje na međunarodnoj sceni, što je od suštinskog značaja za privlačenje stranih investicija i jačanje ekonomske pozicije Azerbejdžana u svijetu. Sa stalnim naporima na jedinstvu i njegovanju azerbejdžanske kulture i identiteta širom svijeta. Njihov neprocjenjivi doprinos u oblikovanju moderne i prosperitetne Azerbejdžanske republike ključan je za razumijevanje kako individualni napori mogu doprinijeti kolektivnom napretku i blagostanju nacije.
SEYRAN MIRZAZADA SVIJETLI PRIMJER DIJASPORE AZERBEJDŽANA
Seyran Mirzazada, bivši diplomata, predstavlja jednu od najistaknutijih figura azerbejdžanske dijaspore u Crnoj Gori. Njegova karijera i djelovanje u dijaspori odražavaju duboku posvećenost jačanju veza između Azerbejdžana i Crne Gore, kao i promociji azerbejdžanske kulture, tradicije i interesa u inostranstvu. Mirzazada, sa bogatim diplomatskim iskustvom, uložio je značajne napore u razvoj bilateralnih odnosa između dvije zemlje, koristeći svoje znanje i vještine za unapređenje saradnje u različitim oblastima, uključujući ekonomiju, kulturu, i obrazovanje. Njegovo liderstvo i vizija doprinijeli su stvaranju mostova prijateljstva i međusobnog razumijevanja, što je neophodno u današnjem globalizovanom svijetu.
Kao istaknuti član azerbejdžanske dijaspore, Mirzazada aktivno učestvuje u organizaciji kulturnih i društvenih događaja koji promovišu azerbejdžansko nasleđe u Crnoj Gori. Kroz ove aktivnosti, on ne samo da pomaže očuvanju i promociji azerbejdžanske kulture među članovima dijaspore, već i omogućava građanima Crne Gore da se upoznaju sa bogatom istorijom, kulturom, i tradicijama Azerbejdžana. Njegov rad u dijaspori takođe uključuje angažman na ekonomskom planu, đe Mirzazada koristi svoje kontakte i znanje da privuče investicije u Azerbejdžan i podstakne ekonomsku saradnju između dvije zemlje. Ovakve aktivnosti ne samo da jačaju ekonomske veze, već i doprinose većem razumijevanju i saradnji na međunarodnom nivou. Seyran Mirzazada predstavlja primjer bivšeg uspješnog diplomate koji je svoje bogato iskustvo i posvećenost iskoristio za dobrobit svoje zemlje i dijaspore. Njegov doprinos u Crnoj Gori je vidljiv kroz brojne inicijative koje su doprinijele jačanju bilateralnih odnosa, promociji kulture, i ekonomskoj saradnji između Azerbejdžana i Crne Gore. Kao takav, on ostaje važan simbol i inspiracija za članove azerbejdžanske dijaspore širom svijeta, dokazujući kako individualni trud i posvećenost mogu imati značajan uticaj na jačanje međunarodnih veza i promociju nacionalnih interesa.
Kulturno-ekonomski centar Azerbejdžana, pod liderstvom Seyrana Mirzazade, izrastao je u ključnu instituciju koja igra vitalnu ulogu u jačanju ekonomskih, kulturnih i političkih veza između Azerbejdžana i Crne Gore. Centar je postao poznat po svojoj velikodušnosti i podršci, služeći kao glavni donator za brojne škole, ustanove i institucije širom Crne Gore, sa posebnim fokusom na sjeverne delove zemlje. Ove donacije su imale ogroman uticaj na lokalne zajednice, omogućavajući im pristup boljim obrazovnim resursima, unapređenju infrastrukture i kulturnom obogaćivanju, što je doprinelo poboljšanju kvaliteta života stanovnika. Kroz svoje aktivnosti, Kulturno-ekonomski centar Azerbejdžana promoviše razumijevanje i poštovanje azerbejdžanske kulture u Crnoj Gori, organizujući brojne kulturne događaje, izložbe i koncerte. Ovi događaji ne samo da obogaćuju kulturni život u Crnoj Gori, već i podstiču dijalog i međukulturalno razumevanje, što je temelj za izgradnju snažnih i trajnih veza između dve zemlje. Kulturno-ekonomski centar Azerbejdžana kao most između Azerbejdžana i Crne Gore, podstičući saradnju na višem nivou i unaprjeđenje bilateralnih odnosa. Pod rukovodstvom Mirzazade, centar se angažuje u promociji politika koje favorizuju zajedničke interese i podržava inicijative koje teže jačanju ekonomske saradnje, uključujući investicije i trgovinske odnose. Kulturno-ekonomski centar Azerbejdžana igra ključnu ulogu u promociji Crne Gore kao atraktivne destinacije za azerbejdžanske investitore. Centar podstiče investicije u različite sektore, od turizma do infrastrukture, čime doprinosi ekonomskom razvoju Crne Gore i stvaranju novih poslovnih prilika. Seyran Mirzazada, kroz liderstvo Kulturno-ekonomskog centra Azerbejdžana, potvrdio je da Crna Gora u njemu ima velikog prijatelja. Njegov rad simbolizuje snagu i potencijal međunarodne saradnje, dokazujući kako kulturne, ekonomske i političke veze mogu biti ojačane kroz predanost, viziju i neprekidne napore. Mirzazada i Kulturno-ekonomski centar Azerbejdžana ostaju neizostavni deo narativa o prijateljstvu, saradnji i međusobnom poštovanju između Azerbejdžana i Crne Gore, istovremeno osnažujući azerbejdžansku dijasporu da doprinese ovom dinamičnom partnerstvu.
DIPLOMATSKA MISIJA AZERBEJDŽANA U SVIJETU
Diplomatska politika Azerbejdžana odražava njegovu stratešku poziciju i geopolitičke ciljeve, teži za jačanjem nezavisnosti i suvereniteta, kao i razvojem snažnih regionalnih ekonomskih partnerstava. Ova politika se zasniva na principima neutralnosti, multilateralnih okvira i bilateralnih odnosa, đe Azerbejdžan nastoji da izgradi saradnju sa različitim međunarodnim organizacijama i državama kako bi osigurao svoje nacionalne interese i promovisao svoj položaj na globalnoj sceni. Azerbejdžan održava diplomatske odnose sa preko 185 država članica Ujedinjenih nacija, uključujući Državu Palestinu i Svetu Stolicu, ali ne i sa nekoliko zemalja poput Jermenije i drugih. Zemlja se fokusira na praktičnu i pragmatičnu saradnju sa NATO-om i njegovim članicama. Uzimajući u obzir svoje strateško okruženje, koje uključuje velike države lidere poput Rusije, Turske i Irana, Azerbejdžan takođe teži da uspostavi dobre odnose sa SAD, Evropskom Unijom, Kinom, Japanom i Indijom. Azerbejdžan je takođe aktivan član Organizacije islamske saradnje (OIC) i često domaćin visokih komiteta, koristeći podršku članica OIC-a da osigura svoju nominaciju u Savjetu bezbjednosti UN-a. Uprkos izazovima povezanim sa izvozom radikalne religijske ideologije iz određenih krugova na Bliskom Istoku, Azerbejdžan je uspio da balansira odnose sa ključnim regionalnim silama, uključujući Tursku, Iran i Saudijsku Arabiju, često izbjegavajući napetosti oko osetljivih pitanja poput odnosa sa Izraelom, rat u Siriji ili konkurentskih regionalnih energetskih projekata. Uzimajući u obzir trenutnu globalnu situaciju, uključujući trgovinski rat između Kine i SAD-a, rastući radikalizam i padajuće cijene nafte, diplomatama Azerbejdžana predstoji izazovan put. Međutim, kroz balansiranu i uspješnu spoljnu politiku, Azerbejdžan nastavlja da jača svoj međunarodni autoritet i značaj u sistemu međunarodnih odnosa, težeći ostvarenju svojih nacionalnih strateških ciljeva, uključujući jačanje nezavisnosti i suvereniteta, kao i obnovu teritorijalnog integriteta.
ORKHAN ALIJEV DIPLOMATA BUDUĆNOSTI
Orkhan Aliyev (Azerbejdž. Orxan Əliyev) predstavlja istinski primer mladog i vrijednog diplomate čiji rad i posvećenost zaslužuju svaku pohvalu. Kao osoba koja se ističe u diplomatskom koru, Aliyev je pokazao izuzetnu predanost unapređenju odnosa između svoje zemlje i međunarodne zajednice. Svojim radom, on ne samo da doprinosi jačanju bilateralnih veza, već i promoviše mir, razumijevanje i saradnju među narodima. Orkhan Aliyev se odlikuje svojom sposobnošću da kvalitetno komunicira i pregovara, što su ključne vještine svakog uspješnog diplomate. Njegova stručnost i profesionalizam omogućavaju mu da efikasno zastupa interese svoje zemlje, istovremeno poštujući i razumijevajući potrebe i očekivanja drugih država. Osim profesionalnih vještina, Aliyev je poznat i po svojoj posvećenosti kontinuiranom obrazovanju i ličnom razvoju, što dodatno doprinosi njegovoj sposobnosti da se suoči sa složenim međunarodnim izazovima. Njegova energija i entuzijazam služe kao inspiracija mnogim mladim diplomatama koji teže da ostave pozitivan uticaj na svijet oko sebe. Kroz svoj rad, Orkhan Aliyev dokazuje da su mladi diplomati ključni za oblikovanje budućnosti međunarodnih odnosa, donoseći svježe perspektive i inovativna rješenja za globalne izazove. Njegov primjer pokazuje da sa pravim stavom, znanjem i posvećenošću, mladi mogu da igraju značajnu ulogu u izgradnji boljeg i mirnijeg svijeta za sve nas.
Orkhan Aliyev nastavlja da gradi svoj profesionalni put oslanjajući se na duboko razumijevanje međunarodne politike i ekonomije, što mu omogućava da se efikasno bavi složenim pitanjima koja utiču na globalnu zajednicu. Njegov angažman na polju diplomatije nije ograničen samo na formalne aspekte posla; on također pokazuje snažnu posvećenost promociji kulture, obrazovanja i održivog razvoja, što dodatno učvršćuje međunarodnu sliku njegove zemlje kao progresivnog i otvorenog partnera. Alijev pristup radu karakteriše i snažan etički kodeks, težnja ka transparentnosti i odgovornosti, što ga čini poštovanim i cijenjenim među kolegama i međunarodnim partnerima. Kao mladi diplomata, on je također aktivan mentor i uzor mnogim studentima i mladim profesionalcima koji teže karijeri u međunarodnim odnosima, pokazujući im da integritet i posvećenost mogu značajno uticati na uspjeh. Orkhan Aliyev takođe razumije važnost multilateralizma i međunarodne saradnje u rješavanju globalnih izazova. Njegovo učešće u međunarodnim forumima i konferencijama doprinosi širenju dijaloga i razmjene ideja, što je ključno za izgradnju mirnijeg i pravednijeg svijeta. Kroz svoj rad, on naglašava potrebu za zajedničkim djelovanjem u borbi protiv klimatskih promjena, siromaštva, nejednakosti i drugih globalnih problema. Upravo ove osobine čine Orkhana Aliyeva izvanrednim primjerom mladog diplomate koji ne samo da teži profesionalnom uspjehu, već i aktivno doprinosi izgradnji bolje budućnosti za sve. Njegova karijera i doprinos inspiracija su mnogima, dokaz da mladi lideri mogu igrati ključnu ulogu u oblikovanju globalne diplomatije i međunarodnih odnosa.
