Centar za građansko obrazovanje (CGO) objavio je priručnik za nastavu “Ratni zločini devedesetih u presudama crnogorskog pravosuđa”, saopšteno je iz te nevladine organizacije (NVO).
Iz CGO su kazali da je priručnik namijenjen nastavnicama istorije u osnovnim i srednjim školama u Crnoj Gori, ali i drugima u prosvjeti koji taj materijal prepoznaju kao koristan za nastavu, kao i zainteresovanoj javnosti.
Kako su naveli iz CGO, u priručniku se može pronaći sveobuhvatan presjek činjenica iz devedesetih godina prošlog vijeka koji je važan za razumijevanje novije istorije Crne Gore i njenih posljedica.
“Priručnik pruža pregled međunarodnopravnog i istorijskog konteksta dešavanja devedesetih godina na prostoru Crne Gore”, navodi se u saopštenju.
Kako se dodaje, dodatno je obrađen dio koji se odnosi na zastupljenost informacija o ratovima devedesetih u crnogorskom obrazovnom sistemu.
“Konstatuje se da se u udžbeniku za IX razred napad na Dubrovnik spominje, kao i rat u Bosni i Hercegovini (BiH) i Hrvatskoj, ali da ne postoji niti jedan pomen zločina koji su počinili crnogorski građani tokom tog perioda, čak ni na dubrovačkom ratištu”, kazali su iz CGO.
S druge strane, kako su dodali, u udžbeniku za IV razred gimnazije, raspad Jugoslavije je detaljnije obrađen.
“Ni u njemu se ne spominje niti jedan ratni zločin počinjen na teritoriji Crne Gore, dok je napad na Dubrovnik pomenut uz objašnjenje da ga je napala JNA, a bez navođenja ikakve veze sa Crnom Gorom”, kazali su iz CGO.
Oni su istakli da su u priručniku na detaljan i sistematičan način, kroz primjenu savremenih pedagoških metoda, autori obradili sve ratne zločine na teritoriji Crne Gore, kao i one u kojima su stradali civili crnogorskog državljanstva, a koji su dobili epilog pred domaćim sudovima i pravosnažno okončani.
“Radi se o sedam slučajeva – logor Morinj, Deportacija, Bukovica, porodica Klapuh, Štrpci, Kaluđerski laz i Zmajević, dok je kratak osvrt dat i na slučaj Murino, kao i na učešće Crne Gore u napadu na Dubrovnik”, naveli su iz CGO.
Autori priručnika su istoričari Miloš Vukanović i Igor Radulović.
Vukanović i Radulović su, kako je saopšteno, ocjenili da bavljenje bliskom prošlošću, što ratovi na prostoru bivše Jugoslavije tokom devedesetih godina jesu, predstavlja imperativ, ali i “zahtijeva oprezan i odmjeren pristup”.
Oni su istakli i da “obaveza svakog nastavnika istorije mora biti da se bavi temama koje se često smatraju kontroverznim, jer će tako doprinijeti razbijanju predrasuda i stereotipa kod mladih, ali i uvođenju prijeko potrebnih demokratskih principa”.
“Ukoliko se o ovoj temi ne govori dovoljno i ukoliko se, na neki način, zapostavlja, nanosi se šteta mladima kroz zanemarivanje njihove potrebe da saznaju više o stvarima koje i danas oblikuju društvo u kojem žive. Navodna potreba da se „zaštite“ generacije koje stasavaju od tema koje „nijesu za njih“ produbljuje njihovo neznanje o značaju istorije, ali i o njenoj praktičnoj primjeni u rješavanju određenih konflikata”, naveli su Vukanović i Radulović.
Recenzent priručnika Adnan Prekić naveo je da je priručnik u funkciji “hvatanja u koštac” sa najtraumatičnijim periodom savremene crnogorske istorije.
“Obaveza svakog profesora istorije je da otvori raspravu o ovim temama, a nikako da bježi od njih, uz pogrešan izgovor da se radi o kontroverznim temama”, rekao je Prekić.
On je istakao i da u istoriografiji, ali i obrazovnom sistemu ne postoje manje i više kontroverzne teme, već postoje samo istražene i neistražene teme.
“Racionalnom i metodološki utemeljenom raspravom, može doći do urušavanja uvriježenih stereotipa kod mladih, dok njihovo poznavanje ovih dijelova crnogorske prošlosti može biti samo za njihovo dobro”, naglasio je Prekić.
Iz CGO su kazalo da je priručnik dostupan u elektronskoj verziji na sajtu te NVO, a nakon planirane obuke za nastavnike i nastavnice istorije biće dostupan i u štampanoj verziji na crnogorskom i albanskom jeziku.
