Prema podacima SMATSA-e, tokom prethodnih šest dana zabilježeno je povećanje broja letova u njihovom području nadležnosti u odnosu na prognoze koje su važile prije izbijanja sukoba, prenosi Pobjeda.
Ukupno povećanje u kompletnom prostoru SMATSA iznosi oko tri odsto, dok je rast prometa u crnogorskom vazdušnom prostoru i iznad međunarodnih voda Južnog Jadrana znatno izraženiji – čak osam odsto.
Ova promjena pokazuje koliko brzo geopolitičke tenzije mogu da utiču na tokove globalne avijacije i preusmjere ključne saobraćajne pravce.
Od januara do decembra 2024. godine, SMATSA je u crnogorskom vazdušnom prostoru, uključujući i međunarodne vode Južnog Jadrana, obradila ukupno 320.431 prelet. Takođe, zabilježeno je 29.073 polijetanja i slijetanja sa aerodroma u Podgorici i Tivtu.
Nakon početka ruske invazije na Ukrajinu u februaru 2022, ukrajinski vazdušni prostor bio potpuno zatvoren. Istovremeno, mnoge evropske zemlje zatvorile su svoj prostor za ruske avione, dok je Rusija učinila isto za evropske prevoznike. Rezultat je bio ogroman talas preusmjeravanja letova iznad srednje i jugoistočne Evrope – uključujući i Srbiju, Crnu Goru, Bugarsku i Rumuniju.
U tom periodu, broj preleta iznad vazdušnog prostora pod kontrolom SMATSA porastao je za čak 20 odsto u odnosu na uobičajene projekcije.
SMATSA je tada obrađivala do 2.000 letova dnevno, dok je prosjek bio oko 1.600 prije sukoba.
Zatvaranje istočnih koridora i Arktičke rute prema Aziji primoralo je avio-kompanije da traže južnije alternativne rute. Time je tzv. „balkanski koridor“ postao jedan od glavnih tranzitnih pravaca ka Bliskom istoku, jugoistočnoj Aziji i sjevernoj Africi.
Crna Gora, kao dio ovog koridora, bilježila je rast broja preleta, naročito na relacijama između zapadne Evrope i Bliskog istoka.
Tada je rast prometa donio i veće prihode od usluga u vazdušnoj plovidbi. Prema javnim podacima, SMATSA je 2022. ostvarila rekordne operativne rezultate. Ipak, istovremeno su zabilježeni i povećani pritisci na kontrolu letjenja – kako kadrovski, tako i tehnički.
SMATSA (Agencija za pružanje usluga u vazdušnom saobraćaju Srbije i Crne Gore) kontroliše vazdušni prostor iznad Srbije, Crne Gore i međunarodnih voda Južnog Jadrana. Ovaj prostor, poznat kao Beogradski FIR, obuhvata oko 145.000 kvadratnih kilometara i predstavlja važan tranzitni koridor za međunarodne letove. SMATSA pruža usluge kontrole letjenja, prilaza i tornja, kao i informativne i meteorološke servise u skladu sa ICAO i EUROCONTROL standardima.
