Crnogorsku kulturu, naciju, društvo i državu razaraju sistematski, u decenijskom kontinuitetu, velikosrpske strukture čiji su centri u političkim, kulturnim, vjerskim, bezbjednosnim institucijama zvaničnog Beograda. Riječ je o tzv. denacifikaciji, po ukrajinskom scenariju, tačnije asimilaciji i uništenju crnogorske kulture i nacije, razaranju građanskog i prozapadnog duha društva, te pokušaju manipulacija manjinskim narodima – i kroz projekat Otvoreni Balkan – kako bi i oni postali moneta za potkusurivanje u procesu mijenjanja nacionalnog i političkog karaktera Crne Gore, čiji je konačni cilj podjela i nestanak države koja je dobila suverenitet na referendumu 2006, navodi se u apelu Crnogorskog društva nezavisnih književnika, koji potpisuje predsjednik društva Milorad Popović.
Apel prenosimo integralno:
Velikosrpska agresija na Crnu Goru postala je još razuđenija, opakija i intezivnija u potonje dvije i po godine, od pokretanja „protestnih litija“, koje su sinergijski mobilisale velikosrpske, panslavističke, antizapadne strukture, za parlamentarne izbore 30 avgusta 2020. godine. Poslije pobjede probeogradskih i promoskovskih stranaka na izborima, koji su održani pod strahovitim izvanjskim pritiskom, ključna mjesta u domenu kulture, obrazovanja, na državnom univerzitetu, finasijskom, ekonomskom, bezbjednosnom sektoru, zaposjeli su ekstremni velikosrpski kadrovi klerikalne provinijencije. Uz to, marionetske vlade u Podgorici, u potonje dvije godine, sprovode sistematsku diskriminaciju, marginalizaciju i getoizaciju nacionalnih Crnogoraca, asocijacija i organizacija koje afirmišu crnogorsku književnost i umjetnost, govornika crnogorskog jezika, kulturnih stvaralaca, simpatizera i vjernika Crnogorske pravoslavne crkve, kao i istaknutih djelatnika, kritičara velikosrpske, panslavističke ideologije i politike. U gotovo svim lokalnim sredinama – pa i u Nikšiću, drugom po veličini gradu u Crnoj Gori – gdje je na vlasti velikosrpska koalicija, svi javni prostori postali su nedostupni za književnike, umjetnike i intelektualce koji afirmišu crnogorsku nacionalnu kulturu, ili imaju opozicioni stav prema velikosrpskoj ideologiji.
Uz to, važno je istaknuti da država Srbija, oficijelno i neoficijelno, preko Srpske kuće, eparhija Crkve Srbije, stranaka, raznih udruženja i nevladinmih organizacija sa velikosrpskim predznakom, godišnje ulaže milione eura, a vlade Krivokapića i Abazovića, diskrecionim postupcima, iz budžetskih rezervi i na druge načine, dodjeljuju stotine hiljada eura udruženjima i organizacijama koje ne priznaju crnogorsku književnost, kulturu i naciju. S druge strane, organizacije i asocijacije koje simbolišu i podstiču razvoj i afirmaciju recentne i tradicionalne crnogorske kulture i duhovnosti, CDNK, PEN centar, DANU, CPC, režimski mediji kontinuirano demonizuju, njihove čelnike proglašavaju za „pećinske nacionaliste“ i „fašiste“, i pritom su od strane Vlade lišeni i simboličke materijalne pomoći, koju je država prema važećim zakonima obavezna isplaćivati.
Da beogradski režim nakon instaliranja marionetske vlasti 30. avgusta u Podgorici, Crnu Goru tretira kao okupiranu teritoriju s formalnom suverenističkom simbolikom, pokazali su i lokalni izbori u Nikšiću 2021., gdje se srpska propagandno-politička mašinerija ponašala na isti način kao da su izbori raspisani, na primjer, u Novom Sadu ili Nišu. Kulminacija poniženja crnogorske nacije i države očitovala se četvrtog i petog septembra 2021. godine, prilikom intronacije srpskog mitropolita Joanikija na Cetinju, i povodom potpisanog tzv. Temeljnog ugovora, 3. avgusta 2022. godine. U prvom slučaju srpske službe su uz pomoć svojih agenata u Vladi Crne Gore, zloupotrijebili resurse Vojske Crne Gore i naredili napad na mirne demonstrante na Cetinju. Takođe su 3. avgusta 2022., u kolaboraciji s premijerom Abazovićem i djelovima Beogradu lojalnih bezbjednosnih službi, helikopterom srpske policije, ilegalno transportovali su patrijarha srpskog Porfirija, i dovezli ga u Podgoricu, poput latinskoameričkih krijumčara, mimo oficijelnih državnih prijelaza.
Koliko je razuđena i rigidna strategija i akcija asimilacije crnogorske nacije i uništavanja institucija nominalno suverene države Crne Gore, od strane rusko-srpskih imperijalista – čije su ambicije da je trajno pretvore u antizapadnu koloniju na Mediteranu, u srcu Evropske unije i NATO-a – razorno učinkovita, zorno je pokazalo tajno potpisivanje tzv. Temeljnog ugovora, oktroisanog u Beogradu. U tom imperijalnom dokumentu eksplicitno se negira, ne samo suverenitet crnogorske države, nego se i falsifikuje autohtona hiljadugodišnja crnogorska kulturna, duhovna i crkvena tradicija, o čijem nastanku i trajanju postoje nebrojeni istorijskii izvori prvog reda.
Još je važno istaknuti, u kontekstu novih nasrtaja na crnogorsku naciju i državu, da su reakcije Zapadnih saveznika, na učestale i očigledne agresivne akte Beograda, kao i na spregu marionetskih vlasti u Podgorici sa militantnim kleronacionalističkim i kriminalnim organizacijama srpsko-ruske provinijencije, neadekvatne, nedosljedne, nesrazmjerne opasnostima u kojima se danas nalazi crnogorsko društvo. Brojni posmatrači, specijalni izaslanici Evropske unije i SAD, ambasade zemalja NATO, međunarodne organizacije za ljudska prava, uglavnom se javnosti obraćaju uopštenim frazama o kriminalu i korupciji, dok Crna Gora, prvi nominalni kandidat za Evropsku uniju, sve više podsjeća na latinoameričke i afričke banana republike. Visoki predstavnici, ambasadori, brojni analitičari, brzo su zaboravili da je Crnoj Gori, 24 oktobra 2016. godine, na dan parlamentarnih izbora, bila namijenjana sudbina „male Ukrajine“, i da je scenario građanskog rata propao spletom srećnih okolnosti, ali da su planeri i organizarori tog državnog udara danas mnogo moćniji i uticajniji nego prije šest godina.
S druge strane, unutrašnji otpor uništenju crnogorske nacije, državnog suvereniteta, građanskog i multikulturnog bića Crne Gore, slab je, neorganizovan, bez potrebne energije i strategijskog smisla. Ova činjenica se u dobroj mjeri reflektuje i na slabu vidljivost i marginalizaciju Crne Gore, na potcjenjivanje destruktivnog potencijala crnogorskog pitanja u kontekstu kriza na Zapadnom Balkanu. Elem, pogrešna ili nejasna politička percepcija Zapadnih birokrata i eksperata u vezi sa Crnom Gorom umnogome je determinisna i usko stranačkim, sitnotrgovačkim mentalitetom i praksama koji prevladavaju u suverenističkom stranačkom, medijskom i intelektualnom miljeu.
Stoga, jedini trezveni i odgovorni pristup i odgovora na sadašnju tešku situaciju u kojoj se nalazi Crna Gora je stvaranje jedinstvenog pokreta otpora, prodemokratskih stranaka, građanskih pokreta, nevladinih građanskih i kulturnih organizacija, nestranačkih intelektualca i dijaspore. Jer, velikosrpske stranke i organizacije u Crnoj Gori, koje vode, politički, popagandno, finansijski i na druge načine usmjeravaju i koordiniraju institucije Beograda i Moskve, višestruko su nadmoćne u odnosu na prozapadne suvereniste, koji su bez strateškog saveznika, to jest aktivne pomoći Zapadnih političkih i bezbjednosnih struktura. Zato, samo ujedinjeni pokret otpora, utemeljen na svjetonazorskoj osnovi odbrane od kleronacionalizma i antrizapadnog resantimana, daje aktivnu šansu i perspektivu suverenistima da se odupru imperijalnoj ideologiji koja je od 1991. godine, pokrenula četiri rata na prostoru bivše Jugoslavije. Borba za opstanak malobrojne političke, nacionalne i državne zajednice – što potvrđuju vjekovna crnogorska iskustva – podrazumijeva stvaranje strateškog i akcionog jedinstva u odbranu elementarnih ljudskih prava, sekularnog društva i institucija moderne države.
Ujedinjeni pokret otpora neophodan je, dakle, i da vjerodostojno osvijesti međunarodne čimbenike kako se danas u Crnoj Gori, iza raznih demagoških parola, dubinski još uvijek vodi stara, nikad dovršena geopolitčka bitka o tome hoće li se Crna Gora trajno situirati među zemljama Zapadne demokratije ili će postati prirepak „srpsko-ruskog sveta“. Samo proaktivnom, fokusiranom i inteligentnom akcijom suverenisti mogu ubijediti partnere sa Zapada, da oni ne trebaju podržavati demokratska prava građana Crne Gore samo iz principijelnih razloga nego i zbog svojih strateških geopolitičkih interesa.
Ujedinjeni pokret otpora, takođe će omogućiti manjinskim narodima, koji su plebiscitarno glasali za crnogorsku nezavisnost 2006. da lakše prepoznaju i odbace političare koji su se, bez vidljivog razloga, stavili u službu zvaničnog Beograda, čije su šovinističke i genocidne politike prema njihovim sunarodnicima na Kosovu, Bosni i Hercegovini i Republici Hrvatskoj, dovele do brojnih individualnih i kolektivnih tragedija.
„Ljudima stalno treba govoriti o slobodi“, kaže Njegoš. No, bilo bi naivno očekivati da će stranački političari, koji su, istina, predvodili poces državnog osamostaljenja i integracije u NATO, ali nijesu razumjeli, ili nijesu htjeli razumjeti, strateški prioritet dovršetka konstituisanja moderne crnogorske nacije, koja je rison d’etre smisla i opstojnosti nezavisne, građanske Crne Gore. O nedoraslosti i neodgovornosti naših političkih protagonista svjedoči i aktuelne lokalne koalicije suverenističkih stranaka, u jeku najbrutalnijeg napada na sve crnogorske vrijednosti, sa marionetama Aleksandra Vučića i Joanikija Mićovića. Ovakav sitnotrgovački mentalitet, koji uskostranačke ciljeve pretpostavlja oštim interesima, destruktuvnije djeluje na stanje duha pristalica i aktivista za odbranu časti, prava i slobode Crne Gore, od stvarnih prijetnji i teškoća koje im pripremaju režimski organi i organizacije koje su orkestrirane od filočetničkih i klerikalnih ideologa.
Stoga je nužno da nevladin sektor iz domena ljudskih prava, te kulturne i intelektualne asocijacije i inicijative, kroz pripreme dosijea o diskriminacijama po političkoj, nacionalnoj i vjerskoj osnovci, protesne književne večeri, performanse, peticije, otvorena pisma, neprestano vrše pritiske na domaće političke protagoniste, i važne međunarodne adrese. Insitucije EU i NATO treba stalno podsjećati, da se danas i ovdje, kao i u Kijevu ili Harkovu – istina drugim sredstvima – odvija dramatična borba za odbranu jedne istorijske nacije i države, njenog prava na demokratski izbor, te na malignost istovjetne imperijalne ideologije koja danas satire Ukrajinu, i jednako zlokobno prijeti da Crnu Goru pretvori u zemlju političkog haosa i bezakonja.
U prilog ovoj inicijativi, Crnogorsko društvo nezavisnih književnika(CDNK), poziva intelektualce, javne djelatnike, građanske aktiviste, domaće i inostrane nevladine organizacije za ljudska prava, međunarodne književne i kulturne asocijacije, da javno izraze protest protiv velikosrpskog hegemonizma koji kontinuirano i sistemski sprovodi asimilaciju i uništenje crnogorske kulture i nacije, kao i državnog suvereniteta, građanskog i multikulturnog bića Crne Gore.
